ย้อนกลับไปในอดีต ไต้หวันเคยเป็นที่อยู่ของชาวพื้นเมืองดั้งเดิม ซึ่งเป็นชาวเกาะที่อาศัยอยู่บริเวณมหาสมุทรแปซิกฟิก ก่อนที่ชาวจีนจะอพยพมาตั้งถิ่นฐานบนเกาะแห่งนี้
ถึงแม้ว่าจะมีหลักฐานทางประวัติศาสตร์และโบราณคดีเกี่ยวกับชนพื้นเมืองไม่มากนัก แต่ไต้หวันก็มีความหลากหลายทางด้านวัฒนธรรมและภาษา ควรค่าแก่การเรียนรู้เป็นอย่างยิ่ง
ชนพื้นเมืองไต้หวัน มีทั้งหมด 16 ชนเผ่า มีการผสมผสานระหว่างวัฒนธรรมและวิถีชีวิตของชนพื้นมือง ให้เข้ากับยุคสมัยใหม่ จึงทำให้มีแหล่งท่องเที่ยวทางประวัติศาสตร์ และหมู่บ้านชนพื้นเมืองดั้งเดิมให้ได้เยี่ยมชมกันอย่างเพลิดเพลินใจ อีกทั้งยังได้ความรู้ไปพร้อม ๆ กัน
ซึ่งชนพื้นเมืองที่มีชื่อเสียงของไต้หวัน ได้แก่ ชนพื้นเมืองอาเหม่ย ชนพื้นเมืองไท่หย่า ชนพื้นเมืองปู้หนง ชนพื้นเมืองโจว ชนพื้นเมืองไซซียัต และชนพื้นเมืองพูยูม่า
มาดูกันว่าแต่ละชนพื้นเมืองนั้น มีความเป็นมาและประเพณีที่น่าสนใจอย่างไรบ้าง
ชนพื้นเมืองไต้หวัน อาเหม่ย (Amis)
เริ่มต้นที่ชนพื้นเมืองอาเหม่ย หรือปังคาห์ (Pangcah) อาศัยอยู่บนที่ราบภูเขาชิไล ในทางตอนเหนือของฮวาเหลียน มีประชากรทั้งหมด 177,000 คน ถือเป็นกลุ่มชนพื้นเมืองที่ใหญ่สุดของไต้หวัน และมีวัฒนธรรมอันน่าสนใจมากมาย
นอกจากนี้ ในช่วงเดือนกรกฎาคมและสิงหาคมของทุกปี จะมีการจัดเทศกาลเก็บเกี่ยว ซึ่งเป็นเทศกาลดั้งเดิมที่ใหญ่สุดของไต้หวัน โดยในช่วงเทศกาลนี้ จะมีชนพื้นเมืองจากหมู่บ้านต่าง ๆ มารวมตัวกันมากมาย ความเป็นมาเทศกาลเก็บเกี่ยวนี้ ถูกจัดขึ้นเพื่อให้คนหนุ่มสาวที่ต้องจากหมู่บ้านไปทำงานในที่ไกล ๆ ได้กลับมายังบ้านเกิด และใช้เวลาร่วมกับครอบครัวนั่นเอง
อีกทั้งมีการเต้นรำเฉลิมฉลองของชนพื้นเมือง และการเก็บเกี่ยวผลผลิต ซึ่งเป็นประเพณีที่จัดขึ้นทุกปี ดึงดูดนักท่องเที่ยวให้เข้ามาสัมผัสกับวัฒนธรรมของชาวอาเหม่ยแบบใกล้ชิดมากขึ้น
ชนพื้นเมืองไต้หวัน ไท่หย่า (Atayal)
ชนพื้นเมืองไท่หย่า อาศัยอยู่ทางตอนเหนือทางภาคกลางของไต้หวัน ครอบคลุมพื้นที่ตั้งแต่ทางเหนือของผูหลี่ไปจนถึงฮวาเหลียน มีประชากรทั้งหมด 81,000 คน
สถานที่ท่องเที่ยวยอดนิยมของชนพื้นเมืองนี้ คือ หมู่บ้านไท่หย่า (Atayal villages) ตั้งอยู่ริมทางหลวงระหว่างต้าซีและฟู่ซิง นักท่องเที่ยวนิยมแวะมาเที่ยวหมู่บ้าน เพื่อชมวิวทิวทัศน์อันงดงามบนสะพานสูง เยี่ยมชมโบสถ์หินเก่าแก่ และเพลิดเพลินกับอาหารพื้นเมืองของชาวไท่หย่า อย่างปลาทอด Zacco ที่ทั้งอร่อยและมีประโยชน์ นอกจากนี้ ยังอิ่มอร่อยไปกับอาหารว่างและไวน์ข้าวรสชาติดี ที่ชาวไท่หย่าเตรียมไว้ต้อนรับผู้มาเยือนอีกด้วย
ชนพื้นเมืองไต้หวัน ปู้หนง (Bunan)
ชนพื้นเมืองปู้หนง อาศัยอยู่ในเขตไถตงและหนานโถว รวมถึงมีบางส่วน อาศัยบนเทือกเขาตอนกลาง ความสูง 1,000 – 2,000 เมตร จากระดับน้ำทะเล มีประชากรทั้งหมด 50,000 คน
แหล่งท่องเที่ยวสำคัญของชนพื้นเมืองนี้ คือเส้นทางผจญภัยธรรมชาติ (Adventure on the Hunter’s Trail) ตั้งอยู่ในภูเขา Manyuduosih Trail ซึ่งมีเส้นทางเดินป่าคดเคี้ยวไปตามแนวสันเขา ด้านหลังของหมู่บ้าน มีทางเดินป่าที่สามารถนำไปสู่ภูเขาหวังเหม่ยได้ (Wangmei Mountain) นักท่องเที่ยวที่ได้มาเยือนที่นี่ จะได้ชมทิวทัศน์ธรรมชาติของหมู่บ้านบนหุบเขา และยอดเขา Yushan รวมถึงได้เรียนรู้วิถีชีวิตและประเพณีการล่าสัตว์ของชาวปู้หนงอีกด้วย
ชนพื้นเมืองไต้หวัน โจว (Tsou)
ย้อนกลับไปในปี 1899 ชาวญี่ปุ่นได้ค้นพบป่าต้นไซเปรสขนาดใหญ่ ซึ่งตั้งอยู่ในพื้นที่ของอาลีซาน จึงทำให้มีการสร้างเส้นทางรถไฟสายอาลีซาน (Alishan Forest Railway) เพื่อขนไม้จำนวนมาก
นอกจากนี้ บนยอดเขา Greater Tashan Peak (大塔山) ยังเป็นภูเขาที่สูงสุดในป่าอาลีซาน และเป็นภูเขาศักดิ์สิทธิ์ของชาวโจว มาแต่โบราณอีกด้วย ตำนานเล่ากันว่า เมื่อ 200 ปี ก่อน ระหว่างที่นักล่าสัตว์ชาวโจวกำลังไล่ล่าหมูป่า จึงได้ค้นพบดินแดนอันอุดมสมบูรณ์แห่งนี้ ทำให้ย้ายถิ่นฐานมาตั้งรกรากในบริเวณนี้ และหมูป่ากลายเป็นสัญลักษณ์แห่งความโชคดีอีกด้วย
ปัจจุบัน รู้จักกันในชื่อของพื้นที่ป่าอาลีซาน มีแหล่งท่องเที่ยวชื่อดังมากมาย ทั้งวัดจื่อหยุน (Ziyun Temple) โรงแรมอาลีซาน (Alishan Hotel) สถานีรถไฟอาลีซาน (Alishan Rail Station) และสวนเจ้าผิง (Zaoping Park) ได้ โดยนักท่องเที่ยวนิยมมาชมวิวของทะเลหมอกสวยงาม ในยามเช้า หรือจะนั่งรถไฟชมทิวทัศน์ของป่าอาลีซาน ระหว่างเดินทางก็ได้
นอกจากนี้ ยังมีศูนย์บริการสำหรับนักท่องเที่ยวชู่โข่ว (Chukou Visitor Center) คอยอำนวยความสะดวกให้กับนักท่องเที่ยว ภายในมีแหล่งการเรียนรู้เกี่ยวกับวัฒนธรรมและศิลปะของชนพื้นเมืองโจว ใครได้มาที่นี่ คุ้มค่าแก่มาเยือนแน่นอน
ชนพื้นเมืองไซซียัต (Saisiyat )
ชนพื้นเมืองไซซียัต อาศัยอยู่ใน Wufong ของเมืองซินจู๋ หนานกวาง และเมืองเหมียวลี่ มีประชากรประมาณ 5,300 คน
พิธีกรรมดั้งเดิมของชาวไซซียัต คือ พิธีบวงสรวงวิญญาณ โดยจะมีการขึ้นทุก 2 ปี และยังมีพิธีใหญ่ที่จัดขึ้นทุก 10 ปี ในช่วงวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 10 โดยจัดติดต่อกันนานถึง 4 วัน 3 คืน
ในวันแรกของเทศกาล จะมีพิธีกรรมบวงสรวงวิญญาณ ด้วยเหล้าและเนื้อสัตว์ วันที่ 2 เป็นงานเต้นรำเฉลิมฉลองของชาวไซซียัต เพื่อระลึกถึงวิญญาณอันศักดิ์สิทธิ์ และในวันสุดท้าย มีพิธีสวดมนต์ส่งวิญญาณให้ไปสู่ภพภูมิที่ดีขึ้น โดยหลังจากที่พิธีกรรมสิ้นสุดลงแล้ว จะมีการเลี้ยงอาหารคาวหวาน ให้แก่แขกผู้มาร่วมงาน รวมถึงเปิดโอกาสให้นักท่องเที่ยวได้ร่วมพิธีอันศักดิ์สิทธิ์นี้ด้วย
ชนพื้นเมืองพูยูม่า (Puyuma)
มาถึงชนพื้นเมืองสุดท้ายกัน นั่นคือ ชนพื้นเมืองพูยูม่า อาศัยอยู่ในพื้นที่ชองหุบเขาตะวันออก (East Rift Valley) มีประชากรทั้งหมด 11,100 คน
ชาวพูยูม่า เป็นชนพื้นเมืองที่ชื่นชอบการทำสงครามมากที่สุดในไต้หวัน ในช่วงเดือนธันวาคมของทุกปี จะมีการจัด “พิธีลิง” ประเพณีที่เกี่ยวกับการทดสอบของเด็กหนุ่มในชนเผ่า โดยจะมีด่านทดสอบสุดหินหลายด่านให้ได้ประลองฝีมือกัน ด่านทดสอบที่สำคัญที่สุดของพิธีลิง คือการใช้หอกไม้ไผ่ ทิ่มแทงหุ่นลิงที่ทำจากฟาง หากเด็กหนุ่มคนไหนผ่านการทดสอบทั้งหมด และสามารถล่าสัตวภายใน 5 วันได้ จะถือว่าเป็นนักรบเต็มตัว และมีสิทธิ์แต่งงานกับหญิงที่รักอีกด้วย
ไต้หวันมีวัฒนธรรมและประเพณีชนพื้นเมืองที่น่าสนใจเป็นอย่างยิ่ง สำหรับใครที่ต้องการศึกษาและเรียนรู้ประวัติศาสตร์ของชนพื้นเมืองเหล่านี้ ลองมาเยือนหมู่บ้านชนพื้นเมืองในไต้หวันสักครั้ง รับรองว่าจะได้ใกล้ชิดกับวิถีชีวิตของชนพื้นเมือง รวมถึงชมธรรมชาติที่สวยงามพร้อมกันด้วย